Verschil tussen commerciële en fiscale jaarrekening

Verschil tussen commerciële en fiscale jaarrekening

Mr. dr. Charlie Bruijsten

id-5291ab58-25a3-40bd-ad48-f5e20472da89

Verbonden aan Bureau Vaktechniek van EY Belastingadviseurs

Dit thema bevat een verkenning van de belangrijkste verschillen tussen de commerciële en fiscale jaarrekening.

Dit thema bevat een verkenning van de belangrijkste verschillen tussen de commerciële en fiscale jaarrekening. Hierbij wordt ingegaan op de doelstellingen, belansposten en tijdelijke of permanente verschillen tussen de commerciële en fiscale jaarrekening.

Het bevat een antwoord op de volgende vragen:

Wat is de doelstelling van de commerciële jaarrekening?

Wat is de doelstelling van de fiscale jaarrekening?

Wat zijn de belangrijkste balansposten waar een verschil tussen de commerciële en fiscale jaarrekening kan optreden?

Welke regelingen leiden tot een tijdelijk of permanent verschil tussen de commerciële en fiscale jaarrekening?

De commerciële jaarrekening geeft volgens normen die in het maatschappelijk verkeer als aanvaardbaar worden beschouwd een zodanig inzicht dat een verantwoord oordeel kan worden gevormd omtrent het vermogen en het resultaat van een rechtspersoon. De fiscale jaarrekening dient een ander doel, namelijk het vaststellen van de belastbare winst.

Een belangrijk verschil tussen de commerciële en de fiscale jaarwinstbepaling, is dat commercieel wordt aangesloten bij de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving (RJ) of de International Financial Reporting Standards (IFRS). Fiscaal wordt de jaarwinst bepaald aan de hand van goed koopmansgebruik, tenzij de wet een specifieke regeling bevat. Kleine rechtspersonen mogen overigens een jaarrekening opstellen op fiscale grondslagen.

Bij het opstellen van de aangifte vennootschapsbelasting van een rechtspersoon wordt in de praktijk doorgaans gebruikgemaakt van de commerciële jaarrekening. Die is in het algemeen namelijk al beschikbaar wanneer de aangifte wordt opgesteld. De commerciële cijfers vormen dan de basis voor de fiscale jaarrekening. Vervolgens moet worden beoordeeld:

of op de commerciële balans een balanspost staat die fiscaal niet wordt opgenomen;

of op de fiscale balans een balanspost moet worden opgenomen die niet op de commerciële balans voorkomt;

of fiscaal mag of moet worden afgeweken van de commerciële balanswaardering;

of fiscaal moet worden afgeweken van de commerciële winst- en verliesrekening.

Documenten bij dit thema

Artikel 3.8 Wet inkomstenbelasting 2001

Artikel 3.25 Wet inkomstenbelasting 2001

HR 17 maart 1954, nr. 11 681, ECLI:NL:HR:1954:AY2829, BNB 1954/128

J.M. van der Heijden, De jaarrekening: enkel een inspiratiebron voor fiscale winstaangiften, FED 2024/16

E.D.M. Gerrits en R. Hein, Tax accounting, De winstbelastingpositie in de jaarrekening, Deventer: Wolters Kluwer 2023

C. Bruijsten, Waarderen van bedrijfsmiddelen, TFO 2019/165.2

C. Bruijsten, Winst- en verliesneming bij onderhanden werk, NTFR-A 2013/15

C. Bruijsten, De toekomst van het fiscale jaarwinstbegrip, WFR 2009/823

P.H.J. Essers e.a., Goed Koopmansgebruik Quo Vadis?, De mogelijke invloed van IFRS en CCCTB op GKG, Geschriften van de Vereniging voor Belastingwetenschap nr. 254, 2015

M.A. van Hoepen, Goed koopmansgebruik en IFRS, MBB 2007/09

M.A. van Hoepen, IFRS en fiscale winstbepaling, TFO 2005/89

P.H.J. Essers, De toekomst van Goed Koopmansgebruik na de invoering van International Financial Reporting Standards in 2005 (Geschriften van de Vereniging voor Belastingwetenschap nr. 224, 2005), par. 2.5, Deventer: Kluwer 2005.

Cursus Belastingrecht IB.3.2.16.B.a, Inleiding goed koopmansgebruik

Cursus Belastingrecht IB.3.2.17, Methoden van winstberekening

Cursus Belastingrecht IB.3.2.18, De actiefzijde van de fiscale vermogensopstelling

Cursus Belastingrecht IB.3.2.20, De passiefzijde van de fiscale vermogensopstelling

Vakstudie Vennootschapsbelasting, art. 3.25 Wet IB 2001, aant. 3.4

Vakstudie Vennootschapsbelasting, art. 3.25 Wet IB 2001, aant. 13.1